اسید فلوریدریک

فلوریدریک اسید یا هیدروفلوریک اسید که نام های دیگری نیز همچون فلوئیدریک اسید (عامیانه ) ، فلورین مونو هیدرید و اسید شیشه  دارد. اسیدی ضعیف در دنیای اسید و باز تلقی می شود که این اسید دو اتمی از اتصال یک اتم فلوئور به یک اتم هیدروژن توسط پیوندی کووالانسی تشکیل می گردد.

این اسید دارای ظاهری بی رنگ بوده و حالت گازی یا مایعی بخار آلود را بیشتر از خود نشان میدهد که نشات گرفته از جرم مولکولی تقریبا کم آن (حدود 20 گرم بر مول) و نیرو های بین مولکولی تقریبا ضعیف آن است.

این اسید در بازار ایران با نام HF ( اچ اف ) تا خلوص حدود 75% بصورت مایع و بالاتر از آن بصورت بخار اسید فلوریدریک وجود دارد و نوع گازی و بالای 99% را به نام AHF  می شناسند.

اسید شیشه

رایحه این اسید بسیار تند و خشن است . این اسید در آب حل می شود و توسط مولکول های آب احاطه و پوشیده می شود و به همین دلیل اسم محلول آن هیدروفلوریک اسید می باشد.

این اسید قابلیت حل نمودن بسیاری از مواد را در خود دارد و در حل نمودن اکساید ها (ترکیبات اکسیژن دار) بی نظیر محسوب می شود.

اما این اسید خورنده همیشه صدماتی با خود به همراه داشته است که میان این صدمات ، سوختگی ( که دردی عمیق ، سوزاننده و به همراه لرز دارد ) بیشترین آمار را به خود اختصاص داده و مردان نیز نسبت به زنان در این آمار بیشتر به چشم می خورند و نیز در بین گروه های سنی مختلف کودکان بیشترین صدمه را دیده اند.

در کل خوردگی و سوختگی بیشترین خطر را در این اسید ایجاد می کنند.

همیشه هنگام کار با فلوریدریک اسید از موارد زیر بپرهیزید :

1. استنشاق مستقیم گاز یا بخار آن
2. تماس مستقیم با پوست
3. تماس با چشم
4. قورت دادن یا بلعیدن آن

در کار با فلوریدریک اسید 14.5 % به بالا بسیار باید مراقب بود چونکه آثار سوختگی آن بلافاصله پس از تماس با پوست آشکار می گردد.

اسید اچ اف

 

اسید فلوریدریک (Hydrofluoric acid) که به آن، اسید هیدروفلوریک و اسید اچ اف نیز می گویند، که یک محلول فلوئورید هیدروژن (HF) در آب است که یک ترکیب بسیار خورنده و معدنی می باشد که با اعمال صنعتی و تجاری بسیاری که دارد، پر کاربرد می باشد.

اسید فلوریدریک یا همان اسید اچ اف برای تولیدات اکثر ترکیب هایی فلوئور دارند، مورد استفاده قرار گرفته می شود.

اسید اچ اف تا حدی قابلیت خورندگی دارد که شیشه را در خود حل می‌ نماید و برای انجام دادن آزمایش، بایداز بشر هایی از جنس پلاستیک مخصوص استفاده کرد.

اسید اچ اف در ظروف خاصی از جنس پلی اتیلن نگهداری می‌ گردد.

اسید اچ اف در هنگام واکنش تولید نمک های فلوئورید می کند.

گازهای تولید شده از واکنش اسید اچ اف در حالتی که با چشم برخورد نماید، قادر است قرنیه چشم را به طور کامل از بین ببرد.

برای کار با اسید اچ اف حتما می بایست از لوازم ایمنی اصولی مثل دستکش های ضد اسید های قوی ، انواع ماسک ها و عینک های خاص استفاده نمود.

بیشترین سهم از تولیدات در جهان را برای تولید اسید، اسید اچ اف در حدود حداقل 60 درصد را دارد.

این اسید معدنی در آب و در الکل ها و تمام حلال های آلی محلول است، اما در اتر کم محلول گردیده است.

خطرات کار با اسید اچ اف

 

اسید اچ اف مصرف شده در آزمایشگاه ها ۴۰ – ۳۸ درصد و دانسیته آن ۱.۱۳ است.

از آن جا که سمی هستند، در اثر بوییدن و تنفس و یا بلعیدن و هر گونه تماس با پوست، اثرات مخرب و زیان بار شدیدی را ایجاد می کند.

اگر اسید اچ اف با پوست بدن در تماس باشد، قطعا خطرات زیادی و زخمهای بسیار دردناکی را ایجاد میکند.

سوختگی با اسید اچ اف تا مدت زمانی پس از تماس داشتن با آن آشکار نمی‌ گردد، این نوع اسید، با علامت +T و C مشخص گردیده است که نشان از آن دارد که این ماده بشدت سمی است، و روی پوست بدن تاثیر منفی دارد.

 

اثرات مخرب بر روی پوست و نحوه محافظت از خطرات احتمالی  هنگام استفاده نمودن از آن، می بایست از دستکش و لباس محافظ استفاده نمود و از دو دستکش مخصوص دو لایه ای استفاده کرد، و همین طور باید از کفش های روبسته با روکش پلاستیکی استفاده کرد.

 

یون های فلوری که در محلول یا بخار اسید HF هستند، به تمام بافت های پوست و مخصوصا استخوان ها حمله می کند و بسیار آسیب جدی می رساند. این آسیب ها تا زمانی که تمام یون ها مصرف گردند، ادامه پیدا می کند. معمولا سوزش و درد به وجود نمی آورد ولی در زیر بافت های پوست بدن در حال تخریب شدید می شود، در نتیجه در تشخیص آن اصلا نباید کوتاهی کرد.

استنشاق گاز آن به شدت باعث تخریب شدن دائمی شش ها می گردد.

در صورت بوییدن آن به شدت ریه ها درگیر می گردد و احتمال خفگی بسیار زیاد است و ممکن است موجب مرگ فرد بشود.

کاربرد اسید فلوریدریک

اسید فلوریدریک کاربرد زیادی در حکاکی روی شیشه دارد این اسید، یک محلول فلوئورید هیدروژن در آب می باشد.

که ازاین ماده برای ساخت ترکیبات شامل فلور استفاده می کنند.

محلول فلوریدریک اسیدی، بی رنگ و بسیار خورنده می باشد، که زمانی که اسید فلوردریک با پوست انسان تماس داشته باشد، سوختگی عمیق ایجاد می کند.

اسید فلوردریک کاربرد زیادی در صنعت دارد.

تولید ترکیبات آرگانوفلوری

کاربرد اصلی اسید فلوریدریک در صنعت شیمی آرگانو فلورین می باشد.

تعداد بالایی از ترکیبات آرگانوفلورین با استفاده از HF به عنوان منبع فلوئور تهیه می گردند.

تولید فلوراید معدنی

اکثر ترکیبات اسید فلوراید معدنی با حجم زیادی از اسید هیدروفلوریک تهیه می گردند، از این ماده در تولیدات آلومینیوم استفاده می شود.

دیگر فلوراید های معدنی تولید شده از اسید فلوردریک شامل سدیم فلوراید و هگزا فلوراید اورانیوم می باشد.

این ماده در صنعت نیمه هادی به شکل ارکان مهم در تمیزکاری ویفرهای سیلیکون مورد استفاده قرار گرفته می شود.

همچنین می شود از آن برای صیقل دادن و سرمازدگی شیشه نیز استفاده کرد.

از اسید فلوریدریک به شکل محلول در شیشه سازی و فلزکاری، مواد پاک کننده صنعتی و خانگی و پاک کننده های زنگ زدگی و در ساخت الکترونیک استفاده می گردد.

 در تولید سوخت های اکتان در پالایشگاه های نفت از آن بسیار استفاده می شود.

 

اسید فلوریدریک چگونه تولید می شود؟

تولید اسید فلوردریک در 4 مرحله بسیار ساده انجام می گردد. این چهار مرحله شامل:

• در مرحله شروع کلسیم فلورید را خشک می نمایند.
• در مرحله بعدی با اسید سولفوریک ترکیب می کنند.
• بر روی هیدروفلوریک اسید فرآیند خالص سازی انجام می گردد.
• و در آخر، با تغییر مایع به اسید HF با در صد خلوص زیاد میرسند.

تفاوت اسید هیدروفلوریک با سایر اسیدها

اسید فلوردریک با دیگر اسیدها متفاوت می باشد، چون یون فلوراید به سادگی در پوست نفوذ کرده و موجب از بین رفتن لایه های بافت عمیق مانند استخوان ها می گردد.

درد شدید با قرار گرفتن در مجاورت محلول HF50 درصد احتمالا به مدت 1 تا 4 ساعت به تاخیر بیفتد.

 اگر HF به سرعت خنثی نگردد و یون فلوراید محدود شود، احتمال دارد که تخریب بافت برای روزها ادامه پیدا کند و باعث از بین رفتن اندام یا مرگ گردد.

 

تجهیزات محافظت شخصی هنگام استفاده از اسید فلوریدریک

 

قبل از کار کردن با اسید فلوریدریک حتما نکات زیر را رعایت نمایید:

• در مناطقی که مجهز به دوش ایمنی (شستشوی چشم) و هود بخاری می باشد، کار انجام شود.
• استفاده از عینک های ایمنی و مجهز کردن صورت الزامی می باشد.
• استفاده از دستکش یکبار مصرف در تولیدات آزمایشگاهی الزامی است.

انبارداری اسید فلوریدریک

می بایست در جای خشک و خنک و دور از مواد ناسازگار ذخیره شود.

 اسید فلوریدریک با تعداد زیادی از مواد واکنش می دهد، در نتیجه از تماس با شیشه، بتون، فلزات، آب، سایر اسیدها، اکسید کننده ها، قلیاها، مواد آلی و سرامیک جلوگیری نماید.

در ظروف تولید شده از پلی اتیلن یا فلوروکربن پلاستیکی، سرب یا پلاتین ذخیره شود.

به یاد داشته باشید که اسید فلوریدریک را نباید در ظروف شیشه ای نگهداری کرد.

 

26 کاربرد اسید در صنایع مختلف

در صنایع و کارخانه جات مختلف بسیار بالاست و تا 26 کاربرد در صنعت می رسد و در بخش شیمیایی ، گروه صنعتی شادرام شیمی بیش از ده ترکیب مختلف را از این اسید بدست می آورد در ذیل بخشی از کاربردها به اختصار اورده شده است : 

• از این اسید می توان در حلال ها و به  عنوان پیشران شیمیایی در آزمایش های مختلف که معمولا در آزمایشگاه های تخصصی جهت شناسایی و … انجام می شود ، استفاده نمود.

• در کارخانه های تولید کود های شیمیایی از این اسید گاها به عنوان حلال و گاهی تنظیم کننده pH  خاک محل رشد گیاه استفاده می شود.

• در صنایع تولید سم و حشره کش به دلیل سمی بودن این اسید از آن بهره ای فراوان می گیرند.

• در کارخانه جات های تولید نوشیدنی های گازدار و ماالشعیر ها از این اسید استفاده می کنند و عملکرد آن اینگونه است که در طی فرایند تخمیر این اسید شرایط خوبی را فراهم نموده و به نوعی مانند یک کاتالیست نیز عمل می کند.

• در صنایع شیشه بری و یا قلم زنی بر روی شیشه این اسید به دلیل خورندگی که دارد باز به کمک انسان رسیده و در تیزاب کاری که تقریبا حالتی از حکاکی بر روی شیشه است و ایجاد سرمازدگی برای ظروف شیشه ای جهت مستحکم شدن ، مورد استفاده قرار می گیرد.

• در صنایع پوشاک فلوریدریک اسید به عنوان لکه بر یا ترکیبی در محلول لکه بر برای یک دست نمودن پارچه،لباس و… استفاده می شود و مزیتی که نسبت به لکه بر های دیگر دارد این است که کمتر به بافت و رنگ پارچه آسیب می زند.

• در کارخانه جات چرم این اسید شکلی دیگر از کاربردش را نشان می دهد و در دباغی چرم کمک بسیاری به سرعت بخشیدن به روند کار و خالص تر بودن روند جداسازی پوست و مو از هم می کند.

• اسید فلوریدریک در کارخانه های تولید استیل و آهن گالوانیزه کاربرد دارد به این گونه که در ترکیب زد زنگی که بر روی سطح خارجی می زنند یا در تولیدشان به کار می برند وجود دارد .

• در صنایع بازیافتی از این اسید به عنوان خورنده زنگار و پاکیزه کننده سطح استفاده می کنند و به عنوان نوعی براق کننده فلزات نیز ترکیباتی از آن تهیه می شود .

• این اسید به عنوان حلال یا ترکیبی هیدروژن ده در صنعت دارو کاربرد فراوانی دارد و در تولید دارو های فراوانی شرکت داده می شود.

• در صنایع رنگ نیز فلوریدریک اسید در تهیه رنگ ها با حساسیت و دقت بالا جهت کنترل میزان تندی و روشنی رنگ ها نیز به کار می رود.

• کارخانه جات های پتروشیمی استفاده فراوان و دائمی از این اسید دارند.اسید با شرکت در تولید محصولاتی مانند بنزین و حل شدن در فرایند تولید و کنترل تعدادی از واکنشات نهایتا موجب تولید بنزین با عدد اکتان بالا تر می شود.

فلوریدریک اسید در کل کاربرد های فراوانی دارد و در جای جای صنایع مختلف آن را مشاهده می کنیم . اما این اسید که نام جهانی پیدا کرده و خود را در تجارت های مختلف جا کرده برای آسانی تبادل و دسته بندی آن (طبق درصد خلوص،حلال،کاربرد در صنعت ویژه و … )و تفکیک برای نیاز های مختلف , به چهار دسته EL,UP,UPS,UPSS برای تجارت تقسیم بندی شده است و بازار بزرگ فروش و تجارت جهانی این محصول فعلا در دست کشور هایی نظیر آمریکا ، هند ، ژاپن و چین است که شرکت های بزرگی مانند Monita,solvey,..  بیشترین سهم تجارت آن را به خود اختصاص داده اند .

اسید فلوریدریک در ایران طبق سه ادعانامه در اداره مالکیت های معنوی به ثبت اختراع رسیده و در انحصار گروه صنعتی شادرام شیمی می باشد و در شهرک صنعتی بیستون در استان کرمانشاه و به ظرفیت 2 تن در روز در حال تولید می باشد .

 این اسید در گرید های مختلف از خلوص 15% تا 70% در بسته بندی های 1 ، 20 و 1000 لیتری به بازار شیمیایی کشور عرضه می شود .

طبقه‌بندي و مشخصات فني محصول

به پاره‌اي از خواص فيزيكي و شيميائي هيدروژن فلوئوريد در پائين اشاره شده است.

گاز هيدروژن فلوئوريد ( بدون آب) :	اسيد فلوئوريدريك  70%:
وزن مولكولي 20.006      HF	گرانروي در  25 : MPa.s 0.61
نقطة ذوب:   -83.55	نقطة ذوب : -69
نقطة جوش : 19. 54	نقطه جوش در101.3 kPa :  66.4
دانسيته مايع در 250.958 gr/cm3 :	دانسيته در 0.0  : 1.258 gr/cm3
فشار بخار در 25 122.9 MPa :	فشار بخار در 25 20.0 kPa :
گرماي تبخير در7.493kJ/mol  : 101.3 kPa	گرماي ويژه در 25 : ( 0.675 J/( g.
دماي بحراني 188.0	رنگ : شفاف

برخي از مشخصه‌هاي ترموديناميكي هيدروژن فلوئوريد به قرار زير است :

شما عزیزان می توانید برای کسب اطلاع از قیمت و سایر محصولات و ویژگی های گروه صنعتی شادرام شیمی با شرکت تماس حاصل نموده و با کارشناسان و مدیران فروش ما در تماس باشید.

با تشکر از حسن انتخاب شما عزیزان.

گروه صنعتی شادرام شیمی